ཨམ་ཀུན་བཟང་ཆོས་སྒྲོན་གྱི་སྐོར།

༉ ཀུན་བཟང་ཆོས་སྒྲོན་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༢ ཀྱི་ལོ་ལུ་ བུམ་ཐང་སྟངས་ལུ་སྦེ་སྐྱེས་ནུག། མོ་རའི་ཕམ་གཉིས་ཡང་ ཁོལ་ཇོའི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་སྦྱིན་བདག་ཨིནམ་དང་ མོ་ར་ལོ་ན་ཆུང་ཀུ་སྦེ་སྡོད་པའི་སྐབས་ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་སྡོད་སྡོདཔ་ཨིན་རུང་ སྐྱེས་ལོ་དགུ་ལངམ་ད་ མོ་རའི་ཨ་པ་གི་སློབ་རིམ་ཆུང་བ་དང་འབྲིང་རིམ་ཤེས་ཡོན་སྦྱང་བརྩོན་འབད་བར་ རྒྱ་གར་རྡོར་རྗེ་གླིང་ (Darjeeling) གི་སློབ་གྲྭ་ནང་ལུ་བཏང་སྟེ་ ཨིང་ལིཤ་ལྷབ་ནིའི་གོ་སྐབས་ཐོབ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཤུལ་ལས་ མོ་གིས་རྒྱ་གར་ལུ་ཡོད་མི་ ཨིན་ཌཱ་པརཱསི་ཐ་ (Indraprastha) མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ནང་ སེམས་ཁམས་རིག་པའི་གཙུག་ལག་གཞི་མཆོག་ (BA Honours in Psychology) གི་ཤེས་ཡོན་སྦྱངས་ནུག། དེ་ལས་ ཡུ་ཨེསི་ཨེ་ལུ་ཡོད་པའི་ ནེ་བརཱསི་ཀ་-ལིང་ཀཱོན་ (Nebraska-Lincoln) མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ནང་ལས་ སྤྱི་སྙོམས་རིག་པའི་གཙུག་ལག་གཞི་རིམ་ (BA in Sociology) སྦྱང་བརྩོན་འབད་དེ་མཐར་འཁྱོལ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། མོ་གིས་རྒྱལ་ཁབ་ནང་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་སློབ་དཔོན་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཤུལ་ལས་ མོ་གིས་ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་གོང་འཕེལ་ལས་རིམ་ གི་དོན་ལུ་ཡང་ལཱ་འབད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཨམ་ཀུན་བཟང་ཆོས་སྒྲོན་འདི་ ང་བཅས་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཨིང་ལིཤ་གི་སྲུང་རྩོམ་འབྲི་མི་ཨམ་སྲུ་འགོ་དང་པ་ཅིག་ཨིན་མས། (Goodreads, 2021)
དེ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༠ གི་ལོ་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ངག་ཐོག་ལུ་ཡོད་པའི་ལམ་སྲོལ། དང་ཕུའི་གཏམ་རྒྱུད་དང་ཨམ་སྲུ་ཚུ་གི་སྐོར་ལས་བྲི་ནི་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། མོ་གིས་ མོ་རའི་རྨགཔ་དང་གཅིག་ཁར་ཐིམ་ཕུག་ལུ་སྡོད་དེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ངག་ཐོག་ལུ་ཡོད་པའི་ལམ་སྲོལ་ཚུ་གི་སྐོར་ལས་ ཞིབ་འཚོལ་དང་ཐོ་བཀོད་འབད་ནི་གི་ལཱ་ཚུ་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་འབད་དེ་སྡོད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། མོ་གི་དཔེ་དེབ་དང་པ་དེ་ཡང་ ད་ སར་ཀཱལ་ ཨོཕོ་ ཀརྨ་ (The Circle of Karma) ཟེར་མི་ རྒྱ་གར་ལུ་ཡོད་པའི་པེང་གུསན་ (Penguin) དཔེ་དེབ་ཀྱིས་པར་སྐྲུན་འབད་དེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༥ གི་ལོ་ལུ་བརྩམས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དཔེ་དེབ་དེ་ནང་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ གསར་ལུགས་ཀྱི་དུས་སྐབས་ འགོ་ཐོག་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༠ གི་ལོ་ནང་ལུ་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ཡོདཔ་དང་། སྲུང་དེ་ནང་སྲུང་རྩེདཔ་ངོ་མ་འབྲུག་པའི་ཨམ་སྲུ་ཅིག་ འཁོར་ལམ་བསལ་ནིའི་ལཱ་གཡོག་འབད་དེ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ དང་ཕུ་གི་ལུགས་སྲོལ་ནང་ ཕོ་མོའི་ལཱ་འགན་སོ་སོ་ཡོདཔ་དང་ དཔལ་འབྱོར་གྱི་དལ་དབང་ཕོ་རྒས་ཚུ་ལུ་ཡོདཔ་ལས་ལས་ གསར་ལུགས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ ཡར་རྒྱས་འགྱོ་བའི་བསྒང་ཡོད་པའི་ཨམ་སྲུ་ཚུ་ལུ་ ཕྱོགས་རིས་ཕྱེ་ནི་དང་ཚིག་ངན་སྣ་ཚོགས་སླབ་ནི་ལ་སོགས་པའི་མཐོང་སྣང་ཚུ་མཐོང་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སྲུང་དེབ་དེ་གི་ནང་དོན་མང་ཆེ་བ་ཅིག་ རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་ཁོངས་ཚུ་ནང་བཙུགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། (Wikipedia, 2021)
ཨམ་ཀུན་བཟང་ཆོས་སྒྲོན་གྱིས་ ད་ལྟོ་ཚུན་ཚོད་ཀྱི་བར་ན་བརྩམས་ཡོད་མི་ ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་དཔེ་དེབ་ཚུ་ཡང་། ད་ སར་ཀཱར་ ཨོཕོ་ ཀརྨ་ (The Circle of Karma) ཕོལོཀ་ཏེལསི་ ཨོཕོ་ བུ་ཊཱན་ (Folktales of Bhutan) རུམ་ ཨིན་ ཡུ་ཝར་ ཧརཊ་ ཕོལོཀ་ཏེལསི་ ཕོརོམ་ བུ་ཊཱན་ (Room in Your Heart: Floktales from Bhutan) ཟླ་བ་ ད་ ཨིསི་ཊོ་རི་ ཨོཕོ་ ཨ་ ཨིསི་ཊེ་ ཌོཀ་ཨིན་ བུ་ཊཱན་ (Dawa: The story of a Stray Dog in Bhutan) བུ་ཊ་ནིསི་ ཊེལསི་ ཨོཕོ་ ད་ ཡེ་ཏི་ (Bhutanese Tales of the Yeti) ཊེལསི་ ཨིན་ ཀ་ལར་ ཨེན་ ཨ་དར་ ཨིསི་ཊོ་རིསི་ (Tales in Colour: And Other Stories) དང་ ཅི་ལི་ ཨེན་ ཅིསི་ ཕུཊ་ ཨེན་ སོ་སའེ་ཊི་ (Chilli and Cheese: Food and Society) ཟེར་བའི་སྲུང་དེབ་ལེ་ཤ་ར་བརྩམས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། མོ་གིས་ ཨ་ལུའི་སྲུང་དང་དང་ཕུའི་གཏམ་རྒྱུད་ཡང་ལེ་ཤ་ར་བྲིས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ ཧེ་མ་མོ་ར་ཆུང་ཀུ་སྦེ་སྡོད་པའི་སྐབས་ལུ་ ཕམ་གཉིས་ཁོལ་ཇོའི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་སྦྱིན་བདག་ཅིག་འབདཝ་ལས་ གོངམ་གི་ལཱ་འབད་དགོ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ དུས་ཚོད་མང་ཆེ་བ་ཅིག་ མོ་ར་རྐྱངམ་གཅིག་སྦེ་སྡོད་དགོཔ་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་བསྒང་ མོ་གིས་དུས་ཚོད་འཕྲོ་བརླག་མ་བཏང་པར་ དོན་དག་ཡོད་པའི་རྩེདམོ་བརྩེ་ནི་དང་ དང་ཕུའི་གཏམ་རྒྱུད་ཚུ་ལུ་ཉན་ཏེ་སྡོད་ཡོདཔ་ཨིན་མས།
ཤུལ་ལས་ མོ་ར་རྒྱ་གར་ལས་ཤེས་ཡོན་སྦྱང་བརྩོན་འབད་ཚར་ཏེ་ ལོག་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་འོངམ་ད་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ངག་རྒྱུན་ལུ་ཡོད་པའི་སྔར་སྲོལ་ཚུ་ ཉམས་ཡོདཔ་དང་། དང་ཕུ་ ཕམ་ཚུ་གིས་སྲུང་བཏང་བྱིན་ནིའི་ལམ་སྲོལ་འདི་གི་ཚབ་མ་སྦེ་ རྒྱང་མཐོང་ཚུ་ཡོདཔ་སྦེ་མཐོང་ནུག། སྲུང་ཚུ་གི་མིའི་ངོ་རྟགས་སྟོནམ་ཨིནམ་ལས་བརྟེན་ དང་ཕུའི་སྲུང་ཚུ་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་དང་ མ་འོངས་པའི་ཨ་ལུ་ཚུ་གི་ཤེས་ཚུགས་ནི་འདི་ གནམ་མེད་ས་མེད་ཁག་ཆེཝ་སྦེ་མཐོང་ནུག། དེ་འབདཝ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ངོ་རྟགས་དང་འབྱུང་ཁུངས་ཚུ་ མི་ཉམས་རྒྱུན་སྐྱོང་འབད་ནི་དང་ མ་འོངས་པའི་ཨ་ལུ་ཚུ་གིས་ ལམ་སྲོལ་གྱི་སྐོར་ལས་ཧ་གོ་ནི། དོན་དག་ཚུ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ཧ་གོ་ནི། ཁོང་རའི་མི་ཚེ་ལུ་བལྟ་སྟེ་ ངལ་རངས་ནི་གི་འཆར་གཞི་འགོ་བཙུགས་ནིའི་དོན་ལུ་ མོ་གིས་དང་ཕུའི་གཏམ་རྒྱུད་ཚུ་བྲིས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། གཏམ་རྒྱུད་ཚུ་འབྲི་བའི་སྐབས་ལུ་ སྲུང་གི་འབྱུང་རབས་ཚུ་མ་ཐོབ་སྟེ་འབད་རུང་ མོ་ར་ཆུང་ཀུ་སྦེ་སྡོད་པའི་སྐབས་ཕམ་ཚུ་ལས་ཉན་ཡོད་པའི་སྲུང་ སེམས་ཁར་དྲན་མི་ཚུ་ བྲི་ནིའི་འདོད་པ་བསྐྱེད་དེ་བྲིས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། (Dorji, 2017)
སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ གི་ལོ་ལུ་ ནད་ཡམས་ཀོ་རོ་ན་འབྱུང་བའི་སྐབས་ལུ་ མོ་རའི་བུམོ་ གློག་བརྙན་བཟོ་མི་ཅིག་ཨིན་མི་ བདེ་ཆེན་རོ་རྡར་གྱིས་ སློབ་ཕྲུག་ཨ་ལུ་ཚུ་འགྲོ་འགྲུལ་བཀག་དམ་འབད་དེ་ སློབ་གྲྭ་ནང་འགྱོ་མ་ཚུགས་པར་ ཁྱིམ་ནང་ལུས་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ མོ་རའི་ཨའི་གི་སྲུང་ཚུ་ལྷག་པའི་བརྙན་འཁོར་བཟོ་སྟེ་ ཡུ་ཏུསཔ་ནང་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ད་ལྟོ་ རྩོམ་སྒྲིགཔ་ཀུན་བཟང་ཆོས་སྒྲོན་འདི་ མོ་རའི་རྨགཔ་དང་གཅིག་ཁར་ ཐིམ་ཕུག་ལུ་སྡོད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས།

ཁུངས་གཏུག།

1. Dorji, T. (2017, 8 5). Truth of Life. Retrieved from FOLKTALES; Aum Kunzang Choden vs. A.K Ramanujan: http://www.shinetndorji.blogspot.com
2. Goodreads. (2021). About Kunzang Choden. Retrieved from About Her: http://www.goodreads.com
3. Wikipedia. (2021). Kunzang Choden . Retrieved from About Kunzang Choden: https://web.archive.org/web/20130416091500/http://en.m.wikipedia.org/