མཉམ་མེད་དཔལ་འབྲུག་པ་རིན་པོ་ཆེ་ ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་རྣམ་ཐར་མདོར་བསྡུས།

༉ མཐུ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་རྣམ་ཐར་འདི་གཏིང་ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེཝ་ལས་ ཞུ་ནི་གི་བསོད་ནམས་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རང་ལུ་མེད་རུང་ དད་པའི་མཛུབ་མོ་གིས་ཨ་ཙི་ཅིག་ལེན་ཏེ་ བློ་གསར་རྣ་བའི་རྒྱན་དུ་ཞུ་བ་ཅིན། དེ་ཡང་ མཉམ་མེད་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་གདུང་རབས་ལས་ སྤྱིར་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་རྣམ་སྤྲུལ་ བརྒྱད་ཅུ་རྩ་བཞི་འབྱུང་ནིའི་ལུང་བསྟན་ཡོད་མི་དེ་ཡང་ རྒྱ་འཇམ་དཔལ་གསང་བ་ལས། ས་བྱང་ཕྱོགས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁམས་འདིར། །ང་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་བརྒྱུད་པ་ལ། །ཁྱད་པར་ལྷའི་རྣམ་འཕྲུལ་ནི། །བཅུ་ཕྲག་བརྒྱད་ཀྱི་བར་དུ་འབྱོན།། ཟེར་གསུངས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཁྱད་པར་གདུང་འཛིན་སྙིང་པོའི་གསལ་བྱེད་དགུ་འབྱོན་ནི་སྦེ་གསུངས་མི་ལས་ གཉིས་པ་ང་བཅས་རའི་སྐྱབས་མགོན་མཐུ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཨིནམ་སྦེ་ ཀུན་མཁྱེན་མཆོག་གིས་ བཅོམ་ལྡན་སྙིང་རྗེ་རང་འགྲེལ་མ་ལས་གསུངས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ལུས་མེད་མཁའ་འགྲོ་ཚུ་གིས་ཡང་ལུང་བསྟན་གནང་ནུག ལྷག་པར་དུ་ འདས་པའི་བསྟན་འཛིན་གྱི་སྐྱེ་ཆེན་ལེ་ཤ་ཅིག་གིས་ ལུང་བསྟན་གནང་བའི་བསྟན་པའི་གསལ་བྱེད་གཉིས་པ་ མཐུ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་མཆོག་ དུས་ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ལས་ར་ དབྱིངས་དང་ཡེ་ཤེས་གཉིས་སུ་མེད་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་ རང་བཞིན་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལས་མ་གཡོ་རུང་ བསྟན་འགྲོའི་དོན་ལུ་སྐུ་ཕྲེང་རིམ་པར་འབྱོན་ཚུལ་ཡང་། བདེ་ལྡན་སྣང་མཐའི་སྤྱན་སྔར་འཕགས་མཆོག་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག། ཤམྦྷ་ལའི་སེང་ཁྲིར་རིགས་ལྡན་པདྨ་དཀར་པོ། ལྷ་ལྡན་ཡུལ་ན་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་གཙན་སྒམ་པོ། ཟ་ཧོར་ཡུལ་དུ་མཁན་ཆེན་ཞི་བ་འཚོ། ཁ་ཆེའི་ཡུལ་ན་པཎ་ཆེན་ཎ་རོ་ཏ་པ། གཉལ་སྨད་སྙི་བའི་རིགས་སུ་ཆོས་རྗེ་དྭགས་པོ་ལྷ་རྗེ། མྱང་སྟོད་རྒྱའི་གྲོང་ན་འགྲོ་མགོན་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ། མངོན་དགའི་ཞིང་དུ་སྣང་བ་རྡུལ་བྲེལ་སེམས་དཔའ། གངས་ཅན་ཕུལླ་རིར་རྒྱལ་དབང་ཀུན་དགའ་དཔལ་འབྱོར། བྱ་ཡུལ་གོང་མའི་སྲས་སུ་འཇམ་དབྱངས་ཆོས་ཀྱི་གྲགས་པ། ཤར་ཕྱོགས་ཀོང་པོའི་ཡུལ་དུ་ཀུན་མཁྱེན་པདྨ་དཀར་པོ་བཅས་ སྐུ་ཕྲེང་རིམ་གྱིས་བྱོན་པའི་མཐའ་མ། ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་ཀྱི་མངའ་བདག་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ངག་དབང་རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་བྱོན་ནུག། དེ་ཡང་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་གདུང་རབས་ དྲི་མ་མེད་པ་ལས་བྱོན་པའི་ ཡབ་མི་ཕམ་བསྟན་པའི་ཉི་མ་དང་། ཡུམ་རྡོེ་བཙུན་མོ་བསོད་ནམས་དཔལ་གྱི་བུ་ཁྲིད་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སུ་ རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་གི་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་སྟེ་ ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་མངའ་བའི་སྐུ་སྦེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༥༩༤ རབ་བྱུང་བཅུ་པའི་རྒྱལ་བ་ཤིང་རྟའི་ཆུ་ཟླ་དཀར་ཕྱོགས་ཀྱི་དགའ་བ་གསུམ་པའི་ཉིནམ་ལུ་ ངོ་མཚར་བའི་ལྟས་དང་བཅས་ ཆོས་ཉིད་རྣམ་དག་གི་གསུང་སྔགས་སྒྲོག་སྟེ་འཁྲུངས་ནུག།
དེའི་ཤུལ་ལས་ཡབ་མེས་ཀྱི་མཚན་ལས་གྲས་ཏེ་ མི་ཕམ་བསྟན་འཛིན་རྡོེ་ཟེར་མཚན་གསོལ་གནང་ནུག། དེ་ལས་ཉིན་རིམ་བཞིན་ཚེས་པའི་ཟླ་བ་ཆ་ཤས་རྫོགས་ཏེ་ ཐ་ན་སྤྱན་གྱིས་གཟིགས་སྟངས་ཚུན་ཚོད་བྱིས་་པའི་སྤྱོད་ཚུལ་མི་མངའ་བར་ ཞི་དུལ་དེས་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་དམ་པའི་ཚུལ་ལུ་གནསཔ་ཨིན་མས། དགུང་གྲངས་ཞེ་ལྔ་དེ་ཅིག་ལས་བྲི་ཀློག་མཁྱེནམ་མ་ཚད་ ཁ་ཐུན་ཚུ་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་མཁྱེནམ་ཨིན་མས། མཚན་མོ་མཁའ་འགྲོ་དང་ཆོས་སྐྱོང་གིས་ཕུལ་བའི་ འབྲས་དཀར་མོའི་རུ་མ་ལྗགས་འོག་ལས་ཐོན་པ་ཡང་ཡང་བྱུང་བ་དང་། དུད་སོལ་མའི་གཏོར་འབུལ་གནང་བའི་སྐབས་ གཏོརམ་ལས་མེ་བྱུང་བ་ལ་སོགས་པའི་རྟགས་དང་རྟེན་འབྲེལ་བཟང་པོ་མངོན་དུ་གྱུར། དགུང་གྲངས་བརྒྱད་ལུ་མི་ཕམ་ཆོས་རྒྱལ་གྱི་སྤྱན་སྔར་ གཙུག་ཕུད་ཕུལ་ཏེ་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་བཞེས། དེ་ལས་བཟུང་ཡབ་མེས་གཉིས་དང་ཡོངས་འཛིན་ལྷའི་མཚན་ཅན་སོགས་ལས་ ཐུན་མོང་ཐུན་མིན་མདོ་སྔགས་རིག་གནས་དང་བཅས་པའི་ བཤད་པ་དང་སྨིན་གྲོལ་གདམས་ངག་དང་། ཁྱད་པར་ཤིན་ཏུ་ཐུན་མོང་རང་ལུགས་ཀྱི་བདུད་རྩི་བཞེས་ཏེ་ མཁས་གྲུབ་མངའ་བའི་བདག་པོར་གྱུར་ནུག།
དགུང་གྲངས་བཅུ་གསུམ་བཞེས་པའི་མེ་རྟ་ལུ་ གདན་ས་ར་ལུང་ལུ་གནད་འཛིན་པའི་དར་འགན་བཞེས་བཞུགས་པའི་སྐབས་ ཕྱི་ལྟར་སྣང་འབྲུག་པ་ནང་ཚན་གྱི་རྩོད་གཞི་དང་། གཙང་པའི་སྡེ་གཟར་ལྟར་དུ་སྣང་རུང་། ནང་དོན་དུ་འབྲུག་པའི་ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མ་དམ་ཅན་ཚུ་གིས་ ཁ་བཞི་ལྷོའི་རྒྱལ་ཁབ་གདུལ་བྱའི་ཞིང་དུ་ཕུལཝ་མ་ཚད སྔོན་བྱོན་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་ལུང་བསྟན་དུས་སུ་བབས་ལས་ དམ་ཅན་བཀའ་སྲུང་རྣམས་དང་ འོབས་མཚོ་པའི་དམག་དཔུང་གིས་བསུས་ཏེ་ ཙྡན་ནགས་མའི་ལྗོངས་སུ་བྱོན་གནང་ནུག། དང་པ་མགར་ས་དང་དེ་ལས་གང་བུ་གངས་དང་སྨན་རྩེ་འབྲོག་ཡུལ་བརྒྱུད་དེ་སྤང་རི་ཟམ་པ་ལུ་བྱོན། བདེ་ཆེན་ཕུག་བརྒྱུད་དེ་སྤ་གྲོ་ལུ་བྱོན་ཏེ་ གོང་མའི་གདན་ས་འབྲུག་ཆོས་སྡིངས་ལུ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ གཙང་པའི་དམག་དཔུང་འོང་རུང་ བླ་མའི་རྫུ་འཕྲུལ་དང་ཆོས་སྐྱོང་གི་མཐུ་སྟོབས་ལས་ཕ་རོལ་པོའི་མིག་ཁར་ མཐོང་སྣང་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་མཐོངམ་ལས་ གཙང་པའི་དམག་གིས་གླགས་མ་ཁེལ་བས།
དེ་ལས་ཝང་དམག་གིས་བསུས་ཏེ་ལོག་སྟེ་ར་སྤང་རི་ཟམ་པ་དང་ སྐབས་ཅིག་ཤར་ལུ་བཞུགས་ནུག། དེ་སྐབས་ཕ་ཇོའི་ཡང་སྲིད་ཚེ་དབང་བསྟན་འཛིན་དང་ སྔོན་མའི་སྨོན་ལམ་དབང་གིས་བླ་སློབ་ལོག་སྟེ་ར་འཛོམས་ཏེ་ རྟ་མགོའི་གདན་ས་གྲྭ་འབངས་དང་བཅས་པ་ཕུལ་ཏེ་རྟ་མགོ་ལུ་བྱོན་ནུག། དེ་ཁར་སྡེ་སྲིད་གཙང་པ་འཁོར་དང་བཅས་པའི་བསམ་སྦྱོར་ངན་པའི་རླབས་རྩུབ་བསྒྲལ་བའི་སྒྲུབ་རྟགས་ཡ་མཚན་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ཚུ་ དེ་ཁའི་མི་ག་ར་གིས་མཐོང་ནུག། དེ་ལས་ལྷ་འདྲེ་མི་གསུམ་དབང་དུ་འདུས་པའི་དགའ་སྟོན་ལུ་སྲུང་མའི་ཚོགས་ལུ་གཏང་རག་རྒྱས་པ་མཛད་གནང་སྟེ། ལུགས་གཉིས་འཁོར་ལོ་སྒྱུར་བ་ང་། །ང་ནི་ཀུན་གྱི་སྐྱབས་སུ་བཟང་།།ཟེར་བའི་བཀའ་ཐམ་ང་ཡིག་བཅུ་དྲུག་མ་གྲགས་པའི་ སེང་གེའི་ང་རོ་ཕྱོགས་བཅུ་ཐམས་ཅད་ལུ་ཁྱབ་ནུག། དེ་ལས་དགུང་གྲངས་ཉེར་དྲུག་བཞེས་པའི་ས་ལུག་ལུ་ ཡབ་བོད་ལུ་གཤགསཔ་ལས་ སྐུ་གདུང་རིང་བསྲེལ་གསང་བའི་ཐོག་ལུ་ གདན་དྲངས་པའི་ཤུལ་ལས་རྟ་མགྲིན་རང་བྱོན་གྱི་ཁོང་གསེང་བར་མའི་ནང་བཞུགས་འབུལ་མཛད་ནུག། གདུང་རྟེན་བཞུགས་པའི་གཙུག་ལག་ཁང་སྦེ་ དགུང་གྲངས་ཉེར་བདུན་བཞེས་པའི་ལྕགས་སྤྲེལ་ལུ་ ལྕགས་རི་རྡོེ་གདན་གྱི་ཆོས་སྡེ་ཆེན་མོ་བཞེངས་གནང་ནུག། བལ་ཡུལ་ལས་བཟོ་བོ་བཀུག་སྟེ་ བཟོ་གྲྭ་ཡང་བཙུགསཔ་མ་ཚད་ བདུད་འདུལ་མཆོད་རྟེན་ཐོག་ཚད་གཉིས་མ་ཡང་བཞེངས་གནང་ནུག།
དགུང་གྲངས་ཉེར་བརྒྱད་པ་ལྕགས་བྱ་ལུ་ གདུང་རྟེན་དངུལ་འབུམ་ཆེན་མོ་གྲུབ་པའི་དགའ་སྟོན་ལུ་ བསྟན་པའི་སྡེ་རྩ་དགེ་འདུན་སུམ་བཅུའི་ཆོས་གྲྭ་བཙུགས་གནང་ནུག། དེའི་སྐབས་ཡོངས་འཛིན་ལྷའི་མཚན་ཅན་ཡང་སྤྱན་དྲངས་ཏེ་ ལྕགས་རིའི་གདན་ས་ལུ་བཞུགས་སུ་གསོལ་ནུག། དགུང་གྲངས་སུམ་བཅུ་བཞེསཔ་ད་ལྕགས་རི་ལུ་ མེ་ཏོག་བཅུད་ལེན་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ཐུགས་དམ་འོད་གསལ་གྱི་ངང་ལུ་འདག་སྦྱར་ལོ་གསུམ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ རྟགས་བཅུ་ཡོན་ཏན་བརྒྱད་སོགས་གཟིགས་པའི་མཐའ་མ་ལུ བླ་མ་ལྷ་དང་སྲུང་མའི་ལུང་གིས་བསྐུལ་ཏེ་ ཐུགས་དམ་ལས་བཞེངས་གནང་ནུག། དེ་ལས་དགུང་གྲངས་སོ་བཞི་པ་རབ་བྱུང་ ༡༡ པ་ཚེས་པའི་མེ་ཡོས་ ལུགས་གཉིས་གསེར་གྱི་འཁོར་ལོ་བསྒྱུར་དགོ་པའི་ལུང་བསྟན་ཐོབ་སྟེ་ ལྗོངས་འདིའི་ལྷ་སྲིན་སྡེ་བརྒྱད་ཡོངས་ལུ་ རྡོེ་གསུང་གིས་བདེན་ཚིག་བཀའ་བརྩལ་བའི་ཚེ་ དེ་རྣམས་ཀྱིས་ཡང་འཕྲིན་ལས་ཀྱི་སྟོངས་གྲོགས་མཛད་ནིའི་ཁས་བླངས་མཛད་ནུག།
དེ་ལས་དགུང་གྲངས་སོ་དྲུག་བཞེས་པའི་ཚེ་ སྲིན་མོ་རྡོ་ཁར་གསང་སྔགས་ཟབ་དོན་ཕོ་བྲང་ཆེན་མོའི་རྨང་བཏིང་སྟེ་ འགྲོ་དོན་འཕྲིན་ལས་འཕེལ་བའི་ཚེ་ སྔར་ལས་ཡོད་པའི་བླམ་ཁག་ལྔ་ཚུ་མ་རངས་པར་ གནོདཔ་བཀལ་ནའི་འཆར་གཞི་བརྩམ་རུང་ གནམ་སྟོང་པའི་ནང་གྱི་གཡུག་དོ་བཟུམ་ ག་ནི་ཡང་འབད་བའི་ཐབས་མ་བྱུངམ་མ་ཚད་ བོད་ཀྱི་དམག་ག་དེམ་ཅིག་འོང་རུང་ རྩ་ལས་ར་གླགས་མ་ཁེལ་བས།
དགུང་གྲངས་བཞི་བཅུ་བཞེསཔ་ད་ གདན་ས་ལྕགས་རི་ལུ་ ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཡོངས་འཛིན་ལྷ་བློའི་དྲུང་ལས་ དམ་ཆོས་འདུལ་བའི་བསླབ་ཚིགས་ཡོངས་རྫོགས་སྦེ་བཞེས་གནང་ནུག། དེ་ལས་རིམ་གྱིས་འབྲུག་པའི་སྲོག་རྫོང་སྤུངས་ཐང་བདེ་བ་ཆེན་པའི་ཕོ་བྲང་སོགས་བཞེངས། ལྷོ་མོན་ཁ་བཞི་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ཏེ་ ཆོས་སྲིད་གདུགས་དཀར་གཅིག་གིས་ད་ལྟའི་བར་ ཕན་བདེའི་གྲིབ་བསིལ་དགུང་ལས་མ་གཡོ་བར་ འགྲོ་རྣམས་བདེ་བར་འཚོ་བའི་བཀའ་དྲིན་བླ་ན་མེདཔ་མཛད་དེ་ མི་བསྲུན་ཀླ་ཀློ་གིས་གང་བའི་ ལྷོ་རོང་འདི་གསང་ཆེན་འོག་མིན་དང་མཚུངས་པའི་གླིང་དུ་བསྒྱུར་གནང་བའི་ཚེ་ རྒྱ་གར་བལ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་བློན་བླ་ཆེན་དང་ རྒྱལ་ཁབ་མཐའ་དབུས་སོ་སོ་ལས་ འབུལ་ཚན་དགུང་དུ་བཏེགས་ཏེ་བཀྲིས་ལེགས་སོ་ཕུལ་བར་འཛོམས་ནུག།
དེ་ལས་དགུང་གྲངས་ལྔ་བཅུ་ང་བརྒྱད་པ རབ་བྱུང་བཅུ་གཅིག་པའི་ལྕགས་ཡོས་ ཧོར་ཟླ་གསུམ་པའི་ཚེས་བཅུ་ཐམ་ལུ་ ཆོས་དང་སྲིད་རྗེ་དང་སྡེ་སྲིད་གཉིས་ལུ་སྤྲོད་དེ་ རྒྱལ་དབང་པདྨ་ཀ་རའི་ལུང་བཞིན་དགོས་འབྲོལ་ཁྱད་པར་ཅན་ལུ་དགོངས་ཏེ་ གཟིམ་སྒོ་རྡོེའི་གླེགས་བུ་བསྡམས་ཏེ་ ཐུགས་དམ་འོད་གསལ་ཆོས་སྐུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལུ་བཞུགས་གནང་ནུག།

ཁུངས་གཏུག།

1. དགེ་འདུན་རིན་ཆེན། (2017) ལྷོ་ཕྱོགས་ནགས་་མོའི་ལྗོངས་ཀྱི་ཆོས་འབྱུང་། གཞུང་དགྲྭ་ཚང་། ཐིམ་ཕུག།