མཁས་དབང་ཀརྨ་ཕུན་ཚོགས་ཀྱི་སྐོར།

༉ མཁས་དབང་ཀརྨ་ཕུན་ཚོགས་འདི་བུམ་ཐང་རྫོང་ཁག་གཡུས་ཨུ་ར་ལུ་ སྟོད་ཕྱུག་པོ་ཟེར་མི་ཁྱིམ་ནང་ཡུམ་དགའ་ལྡན་བླམ་གི་བཟའ་ཚང་ནང་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༨ ཀྱི་ལོ་ལུ་འཁྲུངས་ནུག།ཡུམ་གྱི་རིགས་རྒྱུད་དེ་ཡང་ ང་བཅས་རའི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ འབྲུག་པ་བཀའ་བརྒྱུད་པའི་སྲོལ་བཙུགས་གནང་མི་ བླམ་ཕ་ཇོ་གྲུ་སྒོམ་ཞིག་པོ་མཆོག་གི་རིགས་རྒྱུད་འཛིན་མི་ཅིག་ཨིནམ་དང་། ཡབ་དེ་ཡང་པདྨ་གླིང་པའི་རིགས་རྒྱུད་ལས་ཨིན་མི་ཙ་ཀ་གླིང་ཆོས་རྗེ་གི་བླ་མའི་སྐུ་སྐྱེས་སྦེ་བྱོན་མི་སྐྱེས་ཆེན་དམ་པ་ཅིག་ཨིན་མས། ཁོ་གིས་ནང་པའི་གཞི་རྟེན་ཆོས་སྐད་ཀྱི་ཡིག་གཟུགས་དང་ ནང་པའི་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་དཔེ་ཆ་ཚུ་ཁོ་རའི་ཡབ་ལས་ལྷབ་སྦྱང་མཛད་ནུག། དེ་ལས་ སློབ་རིམ་གསུམ་པ་ཚུན་ཨུ་ར་སློབ་གྲྭ་ཆུང་བ་ནང་ཤེས་ཡོན་སྦྱངས་པའི་ཤུལ་ལས་ སློབ་གྲྭ་དེ་ནང་སློབ་རིམ་གསུམ་པ་ལས་ལྷག་སྟེ་མེད་ནི་འདི་གིས་ སློབ་གྲྭ་གནས་སོར་བྱོན་ནུག། མཁས་དབང་ཀརྨ་ཕུན་ཚོགས་འདི་ སྐུན་ཆུང་བའི་ཁར་ ལམ་འགྱོ་ཚུགས་པའི་གཟུགས་སྟོབས་མེདཔ་ལས་ ཁོ་རའི་ཕམ་གཉིས་ཀྱིས་ཨུ་ར་སློབ་གྲྭ་ཆུང་བའི་སློབ་དབུ་འཛིན་ལུ་གསོལཝ་བཏབ་སྟེ་ ལོག་སྟེ་ར་སློབ་རིམ་གསུམ་པ་ལྷབ་སྦྱང་འབད་བཅུག་ནུག། དེ་ལས་ཤུལ་མམ་གྱི་ལོ་ལུ་ བྱ་དཀར་སློབ་གྲྭ་ནང་ལུ་ཆ་རོགས་གསརཔ་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་ཡོན་ཏན་སྦྱང་པར་སོང་ནུག། སློབ་གྲྭ་དེ་ནང་ སློབ་དཔོན་དབུ་འཛིན་གྱིས་འཛོལ་ཏེ་ ལོག་སྟེ་ར་སློབ་རིམ་གསུམ་པའི་ནང་ལྷབ་བཅུག་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སློབ་རིམ་གསུམ་པའི་ནང་ ལོ་ངོ་གསུམ་ལྷབ་སྟེ ཨང་དང་པའི་གསོལ་ར་ཚར་གསུམ་ལེན་མི་ང་རྐྱངམ་གཅིག་འོང་ཟེར་དགོད་བྲ་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཚུ་ད་ལྟོ་ཡང་བཤདཔ་ཨིན་པས། མཁས་དབང་མཆོག་གནམ་དགུན་གྱི་ངལ་གསོའི་སྐབས་ ནོར་འཚོ་བར་ལྷུན་རྩེ་ལས་ཕར་སོང་སྟེ་ཁོ་རའི་ཕམ་ལུ་ཆ་རོགས་འབད་དེ་བཞུགས་ཡོདཔ་ཨིན་མས།(Wikipedia Asian Month, 2021)
སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༦ གི་ལོ་ལུ་ཌོག་ཊར་མཆོག་འགོ་དང་པ་རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་ཐིམ་ཕུག་ལུ་བྱོན་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཐིམ་ཕུག་ལུ་ལྷོད་པའི་ཤུལ་ལས་ སློབ་གྲྭ་ནང་འགྱོ་ནི་བཞག་སྟེ་ལྕགས་རི་དགོན་པ་ལུ་དགེ་སློང་ནང་འཛུལ་ནུག། ལྕགས་རི་ལུ་ལོ་ངོ་གཅིག་བཞུགས་པའི་ཤུལ་ལས་ བོད་ཆོས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་འཕྲོ་འཐུད་དེ་ལྷབ་སྦྱང་འབད་བར་རྒྱ་གར་ལུ་བྱོན་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ རྒྱ་གར་སི་ར་དགོན་པ་ལུ་ལོ་ངོ་གཅིག་ཕྱག་དཔེ་གཟིགས་ཏེ་བཞུགས་པའི་ཤུལ་ལས་ མཁན་པོ་གི་སློབ་སྦྱོང་མཛད་དེ་སྔ་འགྱུར་རྙིང་མའི་གཙུག་སྡེ་ནང་ལུ་ལོ་ངོ་བཅུ་ཐམ་བཞུགས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༤ ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ ཁོ་གིས་ནང་པའི་ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་ཆོས་ཚན་ཚུ་བོད་སྐད་དང་ཨིང་སྐད་གཉིས་ཆ་རའི་ནང་ སྐད་གཉིས་ཤན་སྦྱར་སྦེ་སློབ་སྟོན་མཛད་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཤུག་གསེབ་(Shugseb)ཨ་ཎེའི་གྲྭ་ཚང་ནང་དགོན་སྡེའི་གཙོ་འཛིན་སྦེ་ཡང་ཕྱག་ཞུ་ནུག། སྔ་འགྱུར་རྙིང་མ་གཙུག་སྡེ་ནང་ལུ་ལེགས་སྦྱར་བ་སྦེ་ཡང་ཕྱག་ཞུ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྤྱི་ལོ་༡༩༩༧ ལུ་བཱལ་ལོལ་(Balliol)མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ནང་ ཨེམ་ཨེསི་ཊི་སཱནསི་ཀིརཊི་(M.St. in Sanskirt) དང་རྒྱ་གར་སྔ་རབས་ཀྱི་ཆོས་ལྷབ་ནིའི་ནང་འཛུལ་ཞུགས་འབད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ཚུར་ ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་པེ་རིསི་(Paris)ལུ་ཞིབ་འཚོལ་པ་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་ཡོད་པའི་ཁར་ཀེམ་བིརིཆི་གཙུག་ལག་སློབ་སྡེ་(Cambridge University) ནང་ལུ་ཡང་མི་སྡེ་མི་རྒྱུད་རིག་པའི་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཞིབ་འཚོལ་འགན་རོགས་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་ཡོདཔ་ཨིན་མས།(wikipedia, 2007)ཌོག་ཊར་ཀརྨ་ཕུན་ཚོགས་མཆོག་ནང་པའི་ཆོས་དེ་ཚུ་རིམ་པ་བཞིན་དུ་མཁས་པ་སྦྱངས་བའི་ཤུལ་ལས་ཕྱག་ལཱ་མང་རབས་ཅིག་མཛད་ཡོདཔ་མ་ཚད་ནང་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཐོག་ལས་དཔེ་དེབ་གཉིས་དང་རྩོམ་བྲིས། དཔེ་དེབ་བསྐྱར་ཞིབ། སྐད་སྒྱུར་ལ་སོགས་པ་ཚུ་དཔེ་སྐྲུན་འབད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དཔེ་དེབ་ལེ་ཤ་བརྩམས་གནང་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་རབས་ཟེར་མི་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བྱུང་རབས་ཡོངས་སུ་རྫོགསཔ་སྦེ་བཀོད་དེ་ཡོད་པའི་དཔེ་དེབ་འགོ་དང་པ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ གི་ལོ་ལུ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཤེས་ཡོན་དྲག་ཤོས་ཀྱི་རྟགས་མ་ཐོབ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཚོང་འབྲེལ་གྱི་ལཱ་དང་ཤེས་ཡོན་ཡར་རྒྱས་གཏང་ཐབས་ལུ་དམིགས་ཏེ་བློ་ལྡན་གཞི་ཚོགས་ཟེར་མི་ཅིག་ཡང་འགོ་དང་པ་གཞི་བཙུགས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་གིས་སྦེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་སེར་ཚོང་ལཱ་འབད་ནིའི་ནང་སྤྲོ་བ་ཡོད་མི་ཚུ་ལུ་ ཕན་ཐོགས་སྦོམ་བྱུང་སྟེ་མི་ཚེ་འགྱུར་བ་འགྱོ་ཡོད་མི་ཡང་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།
མཁས་དབང་མཆོག་གིས་དཔེ་དེབ་མང་རབས་ཅིག་དཔེ་སྐྲུན་འབད་ཡོད་མི་ཚུ་ཡང་།

• Karma Phuntsho (2013). The History of Bhutan. Nodia: Random House India. ISBN 9788184003116.
• Karma Phuntsho (2005). Mipham's Dialectics and Debates on Emptiness: To Be, Not to Be or Neither. Routledge Critical Studies in Buddhism. London: RoutledgeCurzon. ISBN 0-415-35252-5.
• Karma Phuntsho (2015). Twilight Cultures. Thimphu: Shejun. ISBN 978-999-36-1104-2.
• Karma Phuntsho (2015). The Autobiography of TertonPemaLingpa. Thimphu: Shejun. ISBN 978-999-36-5322-6.
• Karma Phuntsho (2015). The Biography of ThugseDawaGyaltshen. Thimphu: Shejun. ISBN 978-999-36-5323-3.
• Karma Phuntsho (2015). The Biography of GyalsePemaThinley. Thimphu: Shejun. ISBN 978-999-36-5324-0.

ཁུངས་གཏུག།

1. wikipedia. (2007, 03 22). Biography of Dr. Karma Phuntsho. Retrieved from Karma Phuntsho: https://web.archive.org/web/20080724010545/http://rywiki.tsadra.org/
2. Wikipedia Asian Month. (2021). About Dr. Karma Phuntsho. Retrieved from Karma Phuntsho: https://web.archive.org/web/20130416091500/http://en.m.wikipedia.org/
3. Karma Phuntsho (1997). ཚད་མའི་བསྟན་བཅོས་རིགས་པའི་ཐེམ་སྐས། [Steps to Valid Reasoning: A Treatise on Logic and Epistemology (textbook)] (in Tibetan). Byallakuppe: NgagyurNyingma Institute