ཏམ་ཁུ་བཀྲམ་སྤེལ་བཀག་ཆ་མེདཔ།

༉ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ཀོ་ཝིཌ་ ༡༩ འཐོན་པའི་ནམ་དུས་ལུ་ ཏམ་ཁུ་སྤྱོད་ནི་ལུ་ལང་ཤོར་ཐལ་མི་ཚུ་གིས་ ཁྲིམས་འགལ་གྱི་ཐོག་ལས་ རྒྱ་གར་ལས་ཏམ་ཁུ་དང་སྨྱོ་རྫས་ཀྱི་རིགས་ཚུ་ ནང་འདྲེན་འཐབ་པའི་དཀའ་ངལ་མང་རབས་ཅིག་ཐོན་པའི་ཤུལ་ལས་ སྨྱོ་རྫས་ཚུ་བཀྲམ་སྤེལ་འབད་ཆོག་པའི་གནང་བ་གནང་སྟེ་འདུག། ཡོན་ཏན་ (2022) གིས་ མི་རྗེ་བློན་ཆེན་མཆོག་གིས་ ཏམ་ཁུ་བཀྲམ་སྤེལ་འབད་མ་ཆོག་པའི་ལམ་ལུགས་འདི་ ཡང་དག་པ་ཅིག་ཨིན་རུང་ ས་མཚམས་ཀྱི་ས་གོ་ནང་སྡོད་མི་ མི་ཚུ་གིས་ཁྲིམས་འགལ་གྱི་ཐོག་ལས་ སྨྱོ་རྫས་ཚོང་འབྲེལ་འཐབ་མི་འདི་ཡར་འཕེལ་འགྱོ་ཡོདཔ་ལས་ དེ་ཚུ་ལུ་ཡང་བལྟ་དགོཔ་འདུག་ཟེར་གསུངས་ཡི་ཟེར་བཤད་དེ་འདུག། World Health Organization (2029)། South Asia Monitor (June 20,2021) ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ ནད་ཡམས་ཀོ་ཝིཌ་ཁྱབ་སྤེལ་འགྱོ་མིའི་གནད་དོན་ངོ་མ་ར་ ནག་ཚོང་རྐྱབ་མི་ལུ་བརྟེན་ཨིན་མས་ཟེར་ ཀུན་གསལ་ནང་ལུ་བཀོད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། གཞུང་གི་ཁྲལ་ཡངས་ཚད་འཛིན་ལུ་ ཏམ་ཁུ་བཙོང་ཆོག་པའི་གནང་བ་བྱིན་ཏེ་ བཙོང་བཅུག་པའི་སྐབས་ལུ་ མཐའ་ཟུར་གྱི་གཡུས་ཚན་ཚུ་ནང་ཁྱབ་མ་ཚུགསཔ་ལས་ ནག་ཚོང་རྐྱབ་མིའི་གྱངས་ཁ་མར་ཕབ་གཏང་མ་ཚུགས་པར་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་འབདཝ་ལས་ ཏམ་ཁུ་བཅའ་ཁྲིམས་འདི་ འཕྲི་སྣོན་འབད་ཡོདཔ་ཨིན་མས།

སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལུ་ ཏམ་ཁུ་དང་སྨྱོ་རྫས་ཀྱི་རིགས་ཚོང་འབྲེལ་འཐབ་མ་ཆོག་པའི་བཅའ་ཁྲིམས་བཟོ་བའི་སྐབས་ལུ་ འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་ འགོ་དང་པ་ ཏམ་ཁུ་བཙོང་མ་ཆོག་པའི་ཁྲིམས་ལུགས་བཟོ་མིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིནམ་སྦེ་ མིང་གཏམ་ཐོན་ཡོདཔ་ཨིན། (The Hindu,2021) ད་རེས་ཁྲིམས་ལུགས་གསརཔ་བཟོ་བའི་བསྒང་ལས་ ལོ་ངོ་བཅུ་ཕྲག་གི་ཧེ་མ་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཚུ་གིས་ གཟུགས་ཁམས་འཕྲོད་བསྟེན་དང་ཕན་བདེ་ཚུའི་སྐོར་ལས་ ཚ་གྱང་ལངས། ཏམ་ཁུའི་དུ་པ་བཏང་མི་འདི་གིས་ ནང་པའི་ཆོས་དང་ མི་སྡེའི་གཟུགས་ཁམས་འཕྲོད་བསྟེན་གཉིས་ཆ་ར་ལུ་ གནོད་རྐྱེན་སྦོམ་ཡོདཔ་ངོས་འཛིན་འབད་དེ་ ཁྲིམས་ལུགས་བརྩམས་མི་ལས་འགལ་བ་འགྱོཝ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ ཏམ་ཁུ་སྤང་ནིའི་བློ་འདོད་ཡོད་མི་ཚུ་ཡང་ ཏམ་ཁུ་འཇམ་ཏོང་ཏོ་སྦེ་འཐོབ་པའི་བསྒང་ལས་ སྤང་ནི་ལུ་ཡང་ལཱ་ཁག་གཏངམ་ཨིན་མས།

འབྲུག་སྨྱོ་རྫས་བཀག་འཛིན་ལས་སྡེ་ནང་ལུ་ མི་ཚེ་ཉམས་གསོ་འབད་མི་་ཚུགིས་སླབ་མི་ནང་ མི་གཞན་ཚུ་ ཏམ་ཁུ་འཐུང་སར་མཐོངམ་ད་ ལོངས་སྤྱོད་དགོ་མནོ་མས་ཟེར་ཨིན་མས། (Karma Deeky Choeday,2021). དེ་བཟུམ་སྦེ་ ཏམ་ཁུ་སྤང་དགོ་པས་ཟེར་མནོ་མི་ཡོད་རུང་ ཏམ་ཁུ་གོང་ཚད་རན་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ ཉེ་འདབས་ཀྱི་ཚོང་ཁང་ཚུ་ནང་ལས་འཐོབ་པའི་བསྒང་ལས་ ཤུམས་ཚུད་པའི་སེམས་ཀྱིས་ བཀོ་བཞག་མ་ཚུགས་པར་ ལཱ་ཁག་གཏང་མས་ཟེར་ཨིན་མས། ཐུགས་རྟེན་བཟང་པོ་ (16/08/2022) གིས་སྤྱ་ལོ་ ༢༠༢༢ ཀྱི་ལོ་ཕྱེད་ནང་ར་ ཏམ་ཁུ་ནང་འདྲེན་ དངུལ་ཀྲམ་འབུམ་ལྔ་དང་སྟོང་ཕྲག་དྲུག་ཅུ་རེ་ལྔ་ལྷག་ཙམ་འཐབ་ཡོད་མི་འདི་ ཏམ་ཁུ་སྤྱོད་མིའི་གྱངས་ཁ་ ཡར་འཕེལ་འགྱོ་ཡོད་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་ཅིག་ཨིན་མས་ཟེར་བཤད་དེ་འདུག།

འབྲུག་མི་ཚུ་ ཏམ་ཁུའི་བཅའ་ཁྲིམས་འཕྲི་སྣོན་འབད་མི་འདི་གིས་ ཏམ་ཁུསྤྱོད་མི་ཡར་སེང་འགྱོ་ནི་དང་ རྒྱལ་སྤྱི་ལས་ ཁ་གཏང་འོང་ཟེར་ཚ་གྱང་ལང་མི་ཚུ་ལུ་  འབྲེལ་ཡོད་མི་ངོམ་ཚུ་གིས་ བཅའ་ཁྲིམས་དེ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་སྟེ་ རྒྱལ་ཁབ་ལུ་ཕན་ཐོགས་བྱུང་བྱུངམ་མེདཔ་ལས་ ཚ་གྱང་ལང་དགོཔ་མིན་འདུག་ཟེར་བཤད་ནུག། བློན་ཆེན་གྱིས་ ཏམ་ཁུ་འཐུང་ནི་ཨིན་ན་མེན་ན་འདི་ མི་རང་སོའི་སེམས་ལུ་རག་ལསཔ་ལས་ བཅའ་ཁྲིམས་འཕྲི་སྣོན་འབད་མི་འདི་ ཏམ་ཁུ་ལུ་ལོངས་སྤྱོད་མིའི་གྱངས་ཁ་  ཡར་སེང་འབད་ནི་ལུ་མེན་ཟེར་གསུངས་ནུག། ཉི་མ་དབང་འདུས། (༢༠༢༡)།  གཞུང་གི་ཁ་ཐུག་ལས་ཡང་ ཏམ་ཁུ་གིས་མིའི་གཟུགས་ཁམས་འཕྲོད་བསྟེན་ལུ་གནོད་པའི་སྐོར་ལས་ སྐུལ་ཁྱབ་བརྡ་སྤྲོད་ཚུ་ འཕྲོ་མཐུད་དེ་ར་འབད་ནི་ཟེར་ ཁས་བླངས་འབད་དེ་འདུག།

རྒྱབ་རྟེན།

World Health Organization (2019): The Big Ban: Bhutan's journey towards to

tobacco -free society.                                        

https://www.facebook.com/WHOBhutan/                                    

South Asia Monitor (2019): Bhutan moves to legalize tobacco products;

smuggling fuels risk of COVID 19-

https://www.southasiamonitor.org/bhutan/bhutan-to-moves-to-legalize-tobacco-products-smuggling-fuels-risks-of-covid-19

Zangpo, T. (16/08/2022): Bhutan imports tobacco worth Nu.565.63.M in the first half of 2022. Kuensel.

https://kuenselonline.com/bhutan-imports-tobacco-worth-nu-565-63m-in-first-half- of-2022/

ཉི་མ་དབང་འདུས། (2021) ཏམ་ཁུའི་བཅའ་ཁྲིམས་འཕྲི་སྣོན་འབད་མི་དེ་ ཏམ་ཁུ་འཐུང་མི་ ཡར་སེང་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ དམིགས་ཏེ་

དམིགས་ཏེ་མེནམ། ཀུན་གསལ།